Tekstil sektörü, hem Türkiye'de hem de dünya genelinde geniş bir uygulama alanına sahip önemli bir sektördür. Giysiler, dekorasyon ürünleri ve çeşitli aksesuarlar gibi birçok alanda kullanılan ürünlerin üretildiği bu sektör, aynı zamanda savunma sanayisini de içine alan geniş bir üretim ve kullanım alanına sahiptir. Türkiye'nin sanayileşme sürecinde önemli bir rol oynamış ve ülkenin gelişmesine büyük katkılar sağlamıştır. Ancak, tekstil sektörünün kendine özgü sağlık ve güvenlik riskleri bulunmaktadır. Bu makalede, tekstil sektöründeki temel iş sağlığı ve güvenliği unsurlarına değinilecektir.

Tekstil Sektöründe Karşılaşılan Temel İSG Riskleri

Tekstil sektöründe iplik ve yüzey oluşturma gibi çeşitli üretim süreçlerinde birçok tehlike ve risk bulunmaktadır. Bu riskler, çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından önemli sorunlara yol açabilir. Sektörde en sık karşılaşılan İSG tehlikelerinden bazıları şunlardır:

• Gürültü: Tekstil sektöründe en sık karşılaşılan İSG tehlikelerinin başında gürültü gelmektedir. İplik ve dokuma işlemlerinin hemen her aşamasında, çalışanlar sıklıkla sınır değerleri aşan gürültü seviyesine maruz kalmaktadır.

• Tozlar: Tekstil sektörünün hemen her faaliyet alanında karşılaşılan tozlar, hem kimyasal hem de fiziksel etkilerle çalışanların sağlığını ve güvenliğini etkileyebilmektedir.

• Aydınlatma: Tekstil sektöründe geniş üretim alanlarına ihtiyaç duyulması nedeniyle, genel aydınlatma ve operasyon noktalarının özel aydınlatılmasında problemler yaşanabilmektedir. Aydınlatma şiddeti yetersizlikleri ve çeşitli kırma bozuklukları görülebilmektedir.

• Kimyasal Risk Etmenleri: Tekstil sektöründe çok sayıda kimyasal kullanılmakta olup, bu kimyasallar çalışanlar için önemli riskler oluşturmaktadır.

• Ergonomik Riskler: Tekstil sektöründe çalışanlar, uzun süre ayakta durma, tekrarlayan hareketler yapma ve uygunsuz duruş pozisyonlarında çalışma gibi ergonomik risklere maruz kalabilmektedir. Bu durum, kas-iskelet sistemi hastalıklarına yol açabilmektedir.

İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları

Tekstil sektöründe çalışanlar, çeşitli iş kazaları ve meslek hastalıkları riskiyle karşı karşıyadır. Mekanik faktörler nedeniyle sıkışma, ezilme ve kesilme gibi vücut travmaları yaşanabilirken, kimyasal maddelere maruz kalma sonucu çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Ayrıca, yüksek gürültü seviyeleri işitme kayıplarına, ergonomik riskler ise kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olabilir.

Alınması Gereken Önlemler

Tekstil sektöründe iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için bir dizi önlem alınması gerekmektedir. Bu önlemler, hem teknik düzenlemeleri hem de çalışanların bilinçlendirilmesini içermelidir. İşte bazı temel önlemler:

• Risk Değerlendirmesi: İşyerinde detaylı bir risk değerlendirmesi yapılmalı ve tüm tehlikeler belirlenmelidir. Risk değerlendirmesi sonuçlarına göre, önleyici ve koruyucu tedbirler alınmalıdır.

• Eğitim: Çalışanlara işe başlamadan önce ve periyodik olarak iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilmelidir. Eğitimler, işyerindeki riskler, korunma yöntemleri ve güvenli çalışma uygulamaları hakkında bilgileri içermelidir.

• Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): Çalışanlara uygun kişisel koruyucu donanımlar sağlanmalı ve bunların doğru kullanımı konusunda eğitim verilmelidir. Gürültüye karşı kulaklık, toza karşı maske, kimyasallara karşı eldiven ve uygun iş kıyafetleri gibi KKD'ler kullanılmalıdır. Hasar görmüş veya düşme sonucu direnci azalmış KKD’ler tekrar kullanılmamalıdır.

• Teknik Kontroller: Makine ve ekipmanların düzenli bakımı yapılmalı ve güvenlik önlemleri alınmalıdır. Elektrik tesisatının güvenliği sağlanmalı, topraklama ve kaçak akım röleleri düzenli olarak kontrol edilmelidir.

• Çalışma Ortamı: Çalışma ortamının temiz ve düzenli tutulması, yeterli aydınlatma ve havalandırma sağlanması önemlidir. Kaygan zeminler temizlenmeli ve kaydırmaz ayakkabılar giyilmelidir.

• Sağlık Gözetimi: Çalışanların işe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri düzenli olarak yapılmalıdır. Özellikle toza ve kimyasallara maruz kalan çalışanların akciğer grafileri düzenli olarak değerlendirilmelidir.

• Ergonomi: Ergonomik riskleri azaltmak için iş istasyonları uygun şekilde tasarlanmalı, çalışanlara doğru duruş pozisyonları ve yük kaldırma teknikleri öğretilmelidir. İşlerin rotasyonu sağlanarak tekrarlayan hareketlerin azaltılması önemlidir.

• Yangın Güvenliği: Yangın riskine karşı önlemler alınmalı, yangın algılama ve söndürme sistemleri kurulmalı ve çalışanlara yangın eğitimi verilmelidir.

Yasal Yükümlülükler ve Yönetim Sistemi

İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal yükümlülükleri yerine getirmekle sorumludur. Risk değerlendirmesi yapmak, eğitim vermek, KKD sağlamak ve sağlık gözetimi yapmak gibi yükümlülükler, yasal düzenlemelerle belirlenmiştir. Ayrıca, işyerinde bir İSG yönetim sistemi kurmak, sürekli iyileştirme sağlamak açısından önemlidir.

Sonuç

Tekstil sektöründe iş sağlığı ve güvenliği, çalışanların sağlığını korumak ve iş kazalarını önlemek için büyük önem taşır. Risklerin belirlenmesi, gerekli önlemlerin alınması ve çalışanların bilinçlendirilmesi, güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturmanın temel adımlarıdır. İşverenlerin ve çalışanların işbirliği ile İSG kültürünün geliştirilmesi, tekstil sektöründe sürdürülebilir bir başarı için vazgeçilmezdir.

Bu makalede verilen bilgiler genel bir rehber niteliğindedir. İşyerinizdeki özel koşulları dikkate alarak daha detaylı bir risk değerlendirmesi yapmanız ve uzmanlardan destek almanız önemlidir.

  Kimya sektöründe iş sağlığı ve güvenliği (İSG) konusu, sektörün doğası gereği büyük önem taşır. Kimya endüstrisi, birçok sektöre ara mal ve hammadde sağlayan, geniş bir ürün yelpazesine sahip karmaşık süreçler içeren bir sanayi dalıdır. Bu nedenle, kimya sektöründe İSG'nin sağlanması, çalışanların sağlığını korumak ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak için kritik öneme sahiptir.

Genel Tehlikeler ve Riskler Kimya sektöründe çalışanların karşılaştığı tehlike ve riskler oldukça çeşitlidir. Bu riskler genel olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Kimyasal Maruziyet: Kimyasal maddelerin solunması, ciltle teması veya yutulması sonucu çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu sorunlar cilt tahrişinden alerjik reaksiyonlara , solunum yolu hastalıklarına , zehirlenmelere ve hatta kansere kadar uzanabilir.

• Yangın ve Patlama: Alevlenebilir kimyasal maddelerin kullanımı, yangın ve patlama riskini beraberinde getirir. Özellikle kapalı ortamlarda tehlikeli kimyasal madde yayılımı olması durumunda bu risk daha da artar.

• Makine ve Ekipman Kaynaklı Tehlikeler: Kimya sektöründe yoğun olarak kullanılan makine ve iş ekipmanlarından kaynaklanabilecek tehlikeler, iş kazalarına ve meslek hastalıklarına neden olabilir. Hareketli ve dönen aksamlar, basınçlı kaplar ve uygun olmayan ekipman kullanımı bu tehlikelerin başlıcalarıdır.

• Ergonomik Riskler: Yük kaldırma, itme çekme hareketleri ve tekrarlı hareketler gibi ergonomik riskler, kas ve iskelet sistemi rahatsızlıklarına yol açabilir.

• Diğer Riskler: Kaygan zeminler, yüksek sıcaklıklar, yetersiz havalandırma ve uygunsuz depolama koşulları da kimya sektöründe karşılaşılan diğer önemli risklerdendir.

İSG Yönetim Sistemi

Kimya sektöründe etkili bir İSG yönetim sistemi oluşturmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir:

1. Risk Değerlendirmesi: İşyerindeki tüm tehlikeler belirlenmeli ve riskler değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme, kimyasal maddelerin özellikleri, kullanım alanları, maruziyet yolları ve potansiyel sağlık etkileri dikkate alınarak yapılmalıdır.

2. Kimyasal Envanter: İşyerinde kullanılan, üretilen veya ortaya çıkan tüm kimyasal maddelerin envanteri hazırlanmalıdır. Bu envanterde, kimyasalların tehlikeli olup olmadığı, kullanım alanları, maruziyet alanları, depolama miktarları ve güvenlik bilgi formları (GBF) gibi bilgiler yer almalıdır.

3. Güvenlik Bilgi Formları (GBF): Kullanılan tüm kimyasal maddelerin Türkçe GBF'leri tedarikçilerden sağlanmalı ve kolayca erişilebilir bir yerde bulundurulmalıdır. GBF'lerde belirtilen güvenlik önlemleri ve kullanım talimatlarına uyulmalıdır.

4. Eğitim ve Bilgilendirme: Çalışanlara tehlikeli kimyasallarla güvenli çalışma, makine ve ekipmanların doğru kullanımı, kişisel koruyucu donanımların (KKD) seçimi ve kullanımı, acil durum prosedürleri gibi konularda eğitimler verilmelidir. Eğitimler teorik ve pratik uygulamaları içermeli ve düzenli aralıklarla tekrarlanmalıdır.

5. Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD): Çalışanlara yapılan işe uygun KKD sağlanmalı ve kullanımlarıContinuous-delivery denetlenmelidir. Kimyasallara karşı koruyucu giysiler, eldivenler, gözlükler , yüz siperleri ve solunum koruyucular gibi KKD'ler, maruziyet riskini en aza indirmek için kullanılmalıdır.

6. Mühendislik Kontrolleri: Tehlikeli kimyasalların kullanımında kapalı sistemler tercih edilmeli, uygun havalandırma sistemleri kurulmalı ve kimyasal yayılımını önlemek için gerekli önlemler alınmalıdır.

7. Acil Durum Planları: Yangın, patlama, kimyasal sızıntı gibi acil durumlar için planlar hazırlanmalı ve düzenli olarak tatbikatlar yapılmalıdır. Acil durum ekipleri oluşturulmalı ve gerekli eğitimler verilmelidir.

8. Sağlık Gözetimi: Çalışanların işe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri yapılmalı, kimyasal maruziyetine bağlı sağlık sorunları tespit edilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Gebe ve emziren çalışanların kimyasal maddelere maruz kalması önlenmeli ve gerekli durumlarda iş değişikliği yapılmalıdır.

9. Depolama: Kimyasal maddeler tehlike sınıflarına uygun olarak depolanmalı, etiketlenmeli ve birbirleriyle etkileşime girebilecek maddeler ayrı yerlerde saklanmalıdır. Yanıcı kimyasallar ısı kaynaklarından ve güneş ışınlarından korunmalıdır.

10. Atık Yönetimi: Tehlikeli kimyasal atıklar uygun şekilde işlenmeli, depolanmalı ve bertaraf edilmelidir. Atıkların drenaj kanallarına, yüzey sularına ve toprağa karışması önlenmelidir.

Özel Önlemler

Kimya sektöründe bazı kimyasal maddeler özel önlemler alınmasını gerektirebilir. Örneğin:

• Benzen: Uluslararası Kanser Araştırma Merkezi'ne göre insan için kanserojen kategorisinde yer alan benzen içeren çözücülerin kullanımından kaçınılmalıdır. Kullanılması zorunlu ise, benzen içeriği yasal sınır değerin altında olmalıdır.

• Formaldehit: Kimyasal maruziyeti değerlendirilirken, formaldehitin metandiol gibi farklı isimlerde de bulunabileceği unutulmamalıdır.

• Ağır Metaller: Plastik ürün renklendirmede ağır metal içeren kimyasalların kullanılması durumunda, kişisel maruziyet ölçümleri ve sağlık taramaları yapılmalıdır.

Sürekli İyileştirme

İSG yönetim sistemi sürekli olarak gözden geçirilmeli ve iyileştirilmelidir. İş kazaları ve ramak kala olaylar analiz edilmeli, risk değerlendirmesi güncellenmeli ve çalışanların geri bildirimleri dikkate alınmalıdır.

Kimya sektöründe İSG'nin sağlanması, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda etik bir sorumluluktur. Çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak, verimliliği artırmak ve sürdürülebilir bir çalışma ortamı oluşturmak için İSG'ye yatırım yapmak önemlidir.

İşyerlerinde Biyolojik Risk Etmenleri ve Yönetimi

Biyolojik risk etmenleri, işyerlerinde çalışanların maruz kalabileceği mikroorganizmalar, virüsler ve diğer enfeksiyon etkenlerini içeren bir terimdir. Bu risk etmenleri, sağlık sektörü, gıda işleme ve üretimi, veterinerlik, temizlik hizmetleri ve diğer birçok sektörde mevcuttur.

İşyerlerinde biyolojik risk etmenleri, çalışanların sağlığını tehdit edebilir ve işyerinde hastalık ve enfeksiyon yayılmasına neden olabilir. Bu nedenle, işyerlerinde biyolojik risk etmenlerinin yönetimi son derece önemlidir.

Biyolojik risk etmenlerinin yönetimi, risk etmenlerinin tanınması, değerlendirilmesi ve kontrol altına alınması ile ilgilidir. Bu süreç, işyerindeki tüm çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için uygulanmalıdır.

Risk etmenlerinin tanınması, işyerindeki biyolojik ajanların, enfeksiyonların ve diğer risk etmenlerinin belirlenmesini içerir. Değerlendirme süreci, bu risk etmenlerinin çalışanlara nasıl zarar verebileceğini ve risk düzeyinin ne olduğunu belirlemek için kullanılır. Kontrol süreci ise, işyerindeki biyolojik risk etmenlerinin ortadan kaldırılması, azaltılması veya kontrol altına alınması için kullanılır.

Biyolojik risk etmenlerinin yönetimi, ayrıca işyerindeki çalışanların eğitimi ve bilgilendirilmesini de içerir. Bu eğitimler, çalışanların biyolojik risk etmenlerinin farkında olmalarını ve riskleri nasıl azaltabileceklerini öğrenmelerini sağlar.

Sonuç olarak, işyerlerinde biyolojik risk etmenlerinin yönetimi son derece önemlidir. İşverenlerin, çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için risk etmenlerini tanımlamaları, değerlendirmeleri ve kontrol altına almaları gerekmektedir. Ayrıca, çalışanların eğitimi ve bilgilendirilmesi de bu sürecin önemli bir parçasıdır.